بنا های سنگی مرموز در بیابان های عربستان قدیمی تر از اهرام مصر - مجله 90 جعبه

تحقیقی که اخیرا در نشریه ژورنال Antiquity منتشر شده است؛ نشان می دهد سازه های مرموزی در بیابان های شمال غربی کشور عربستان سعودی وجود دارد که احتمالا قدمتی 7 هزار ساله داشته باشند. این سازه ها و ساختار ها که مستطیل یا mustatils (واژه عربی برای نام گذاری شان انتخاب شده است) نامیده می شوند؛ بسیار قدیمی تری از چیزی هستند که انتظار می رفت و حدود 2 هزار سال مسن تر از اهرام مصر یا سنگ های باستانی استون هنج انگلیس هستند.

ملیسا کندی، باستان شناس دانشگاه استرالیای غربی از شهر پرت و نویسنده این تحقیق می گوید: ما فکر می کنیم آن ها به عنوان یک منظره تاریخی به یادگار مانده اند. ما درباره بیش از 1000 مستطیل صحبت می کنیم. این ها مساحتی بیش از 200 هزار کیلومتر مربع (77 هزار مایل مربع) دارند و اشکال آن ها کاملا شبیه به هم است؛ بنابراین این احتمال قوی وجود دارد که آثاری از یک آیین مذهبی یا اجتماعی باشند.

هیو توماس، یکی دیگر از نویسندگان اصلی این مقاله تاکید می نماید باید سطح بالایی از ارتباطات در این منطقه بسیار عظیم وجود داشته باشد؛ چون نحوه ساخت این سازه ها به مردم اعلام شده است.

راز مستطیل ها

این تحقیق توسط کمیسیون Royal از منطقه AlUla و حمایت دولت عربستان برای کشف و نگهداری از میراث منطقه AlUla در شمال غربی این کشور صورت گرفته است؛ مکانی که در آن آثار باستانی زیادی مشاهده می گردد، ولی بسیار قدیمی بوده و رازگشایی از آن ها برای باستان شناسان هم سخت و هم حیاتی است.

بعضی از این سازه های باستانی بیش از 1500 فوت طول دارند، اما نسبتا باریک هستند و چند تای آن ها کنار هم چسبیده اند. اغلب در مجاورت هم و سنگ های بالای سطح کویر، مثلا در کوه های کوچک و مناطق کم ارتفاع ساخته شدند.

ساده ترین مستطیل ها با جمع کردن سنگ ها در دیوار های کناری کم ارتفاع چند فوتی ساخته شدند، ولی مستطیل های طولانی با بخش سری ضخیم در پایان و یک ورودی باریک در طرف مقابل شکل می دهند. باستان شناسان فکر می نمایند شاید این مستطیل ها برای راهنمایی مرکب ها از یک سر به سر دیگر ساخته شده اند.

اما محققان مستطیل های بسیار پیچیده تری هم پیدا کردند که شامل ستون ها، سنگ های ایستاده و سلول های کوچک از دیواره های سنگی هستند. یکی از مستطیل ها با جابه جایی بیش از 12 هزار تن سنگ بازالت ساخته شده است؛ کاری بسیار سخت که قطعا در آن ده ها نفر همکاری کردند و چندین ماه یا سال طول کشیده است.

معین نیست چرا این مستطیل ها و آن هم به تعداد زیاد در این منطقه ساخته شدند. شاید هریک از این مستطیل ها فقط یک بار استفاده می شدند؛ اگرچه تعداد زیادی از آن ها کنار هم ساخته شدند. یک حدس دیگر این است که این مستطیل ها توسط گروه های مختلفی از مردم استفاده می شدند.

در بالای سر دیواره های بعضی از این مستطیل ها یک بخش کوچک مانند طاقچه یا محفظه دیده می گردد که به نظر می رسد برای قربانی حیوانات استفاده شده است. در حفاری های سال 2019، در یک محفظه بقایای استخوان ها و شاخ حیوانات اهلی و وحشی مانند گوسفند، غزال و گاو پیدا شده است. این استخوان ها به محققان اجازه دادند تاریخ زندگی شان را به حدود 5 هزار سال پیش از میلاد مسیح، در اواخر دوره نوسنگی تخمین بزنند؛ زمانی که این منطقه بسیار سرسبزتر و مرطوب تر از امروز بوده است.

در بخش هایی از این مستطیل ها هم نقاشی های باستانی از گله های گاو دیده شده است که شاید نشان از آیین های گاوپرستی در میان مردم باستان باشد. باستان شناسی می گوید فرقه های گاوپرستی در این منطقه 900 سال بعدتر به وجود آمدند. می توان این تصور را هم داشت که بعضی از این مستطیل ها برای نگهداری و زندگی گاو ها ساخته شدند.

این تحقیق یکی از عظیم ترین و مهم ترین پروژه های باستان شناسی جهان در سال های اخیر بوده و چشم بسیاری از محققان به یافته های آن است. تا کنون تصور می شد همواره این منطقه بیابانی و خالی از سکنه بوده است، ولی مستطیل ها نشان می دهند که زندگی اجتماعی و تحولات چشم گیر فرهنگی بشر در اینجا جریان داشته است.

سال ها مطالعه درباره این منطقه مورد غفلت و فراموشی قرار گرفته است، ولی اکنون باستان شناسان امیدوار هستند با کنکاش بیشتر به آثار و نتایج بهتری درباره مستطیل ها و دلایل ساخت و معماری دقیق آن ها برسند.