اثرات جانبی و عوارض دریافت بیش از میزان ویتامین D برای بدن

به گزارش مجله 90 جعبه، ویتامین دی در جذب کلسیم، عملکرد ایمنی و حفظ سلامت استخوان، عضلات و قلب نقش مهمی دارد. به طور معمول بدن انسان می تواند به وسیله مصرف خوراکی و غذاهای روزمره نیازهای اساسی خود را رفع سازد. بعلاوه بدن انسان می تواند با قرارگیری در معرض نور مستقیم آفتاب نیز به ساختن ویتامین دی اقدام کند.

اثرات جانبی و عوارض دریافت بیش از میزان ویتامین D برای بدن
عوارض ویتامین دی در اثر مصرف بی رویه مکمل های حاوی این ویتامین رخ می دهند و ممکن است بیماری هایی را در فرد ایجاد کنند.

ویتامین دی نقشی حیاتی را در سلامت جسمی ما ایفا می کند. این ویتامین در حقیقت از طرق مختلف و بسیاری در حفظ سلامت و عملکرد سلول های بدن نقش دارد. از آن جا که امروزه بیشتر مردم نمی توانند احتیاجهای روزانه خود نسبت به ویتامین دی را تأمین کنند، مصرف مکمل های ویتامین دی می تواند مفید باشد. اگرچه بعید به نظر می رسد، اما در مواردی افرادی با نشانه های مسمومیت ویتامین دی گزارش شده اند.

ویتامین دی در جذب کلسیم، عملکرد ایمنی و حفظ سلامت استخوان، عضلات و قلب نقش مهمی دارد. به طور معمول بدن انسان می تواند به وسیله مصرف خوراکی و غذاهای روزمره احتیاجهای اساسی خود را رفع سازد. بعلاوه بدن انسان می تواند با قرارگیری در معرض نور مستقیم آفتاب نیز به ساختن ویتامین دی اقدام کند.

با این حال، به جز ماهی های چرب، بیشتر غذاها فاقد میزان لازم برای تأمین ویتامین دی مورد احتیاج بدن هستند. بعلاوه زندگی امروزه باعث شده است که بیشتر مردم نتوانند روزانه به میزان کافی در معرض نور مستقیم آفتاب قرار گیرند. این موضوع اساس گفته های پیشین ما در رابطه با معمول بودن فقدان ویتامین دی در بعضی افراد است. بر اساس آمارهای بین المللی، در حال حاضر دست کم 1 میلیارد نفر در سراسر دنیا از فقر ویتامین دی رنج می برند.

مکمل ها امروزه بسیار رایج هستند و هر دو نوع ویتامین دی 2 و ویتامین دی 3 را می توان در فرم مکمل مصرف کرد. ویتامین دی 3 در پاسخ به تماس با خورشید و بعلاوه در محصولات حیوانی یافت می گردد، در حالی که ویتامین دی 2 به وسیله فراورده های گیاهی تأمین می گردد. بعلاوه ویتامین D3 در افزایش سطح ویتامینی خون، نقش مهم تری را نسبت به ویتامین دی 2 بازی می کند. به این ترتیب افزایش سطح دی 3 خون می تواند عوارضی را برای افراد ایجاد نماید.

از آنجایی که ویتامین در چربی بدن ذخیره می گردد و به آهستگی به جریان خون منتقل می گردد، عوارض ویتامین دی ممکن است چند ماه پس از قطع مصرف مکمل ها ادامه یابد. باید توجه داشت عوارض ویتامین دی مانند مسمومیت، امری غیرعادی بوده و بیشتر شامل حال افرادی می گردد که برای مدت های طولانی از مکمل های ویتامینی تغذیه داشته اند؛ بعلاوه به طور ویژه افزایش بیش از حد سطح ویتامین دی خون به وسیله تغذیه روزمره و بعلاوه قرار گیری در معرض نور آفتاب امری محال و دور از تصور به نظر می رسد.

ویتامین دی دو دسته است:

* ارگوکلسیفرول(D2)

* کلسیفرول (ویتامین D3)

کوله کلسیفرول برترین ترکیبی است که سطح ویتامین د را در خون افزایش می دهد. در بچه ها کمبود ویتامین د موجب راشیتیسم یا نرمی استخوان می گردد.

بعضی افراد ممکن است ویتامین د را به میزان کافی جذب نکنند بخصوص افرادی که در منطقه ها کوهستانی زندگی می کنند و بعلاوه سالمندان. سیاه پوستان به میزان سفید پوستان، نور آفتاب را براحتی جذب نمی کنند بنابراین خطر کمبود ویتامین د در این افراد بیشتر است. کمبود ویتامین د با بعضی بیماری ها مثل سرطان سینه و کولون، پروستات، فشار خون بالا، افسردگی و چاقی ارتباط دارد، بنابراین افراد با بیشترین سطح ویتامین د کمتر در معرض ابتلا به این بیماری ها هستند.

ویتامین D3 نسبت به ویتامین D2 بهتر جذب بدن می گردد. این دو ویتامین به طور طبیعی در مواد غذایی یافت شده و به شیر نیز افزوده می گردد. البته همه محصولات لبنی من جمله ماست و پنیر نمی توانند با ویتامین دی غنی شوند.

مهمترین منابع ویتامین دی :

روغن کبد ماهی کاد (این روغن حاوی میزان بالای ویتامین آ است که مصرف زیاد آن می تواند مسمومیت ایجاد کند بنابراین اگر از آن برای تامین ویتامین د استفاده می کنید در خصوص مصرف این روغن با پزشک مشورت کنید.)

* ماهی های چرب مثل: سالمون، تن، ساردین و کیلکا

* شیر و غلات غنی شده با ویتامین دی

* تخم مرغ

زمانی که پوست در معرض نورآفتاب است، بدن آغاز به ساخت ویتامین د می کند. رنگ پوست بر فراوری ویتامین د تاثیر دارد. افراد با پوست روشن تنها باید به مدت 45 دقیقه در هفته در نورآفتاب بمانند تا بدن بتواند ویتامین د مورداحتیاج را جذب کند درحالیکه مدت زمان مورداحتیاج برای افراد سیاه پوست بیش از 3 ساعت می باشد.

هوای ابری و مه آلود، لباس، کرم ضدآفتاب و شیشه پنجره همگی میزان جذب نورآفتاب را به پوست کمتر می کنند. استفاده از کرم ضدآفتاب به پیشگیری از سرطان پوست یاری می کند. در منطقه های که دسترسی به نورآفتاب کم است، جذب ویتامین د بسختی صورت می گیرد لذا به ساکنین این منطقه ها توصیه می گردد که مکمل ویتامین د مصرف کنند. ویتامین د در بیشتر قرص های مولتی ویتامین وجود دارد و به شکل کپسول یا قرص از دوز 50 تا 1000 واحد در داروخانه ها یافت می گردد. مصرف این ویتامین باید طبق تجویز پزشک انجام گردد. افرادی که در هضم چربی مشکل دارند باید ویتامین د را به صورت تزریقی و طبق تجویز پزشک مصرف کنند.

مصرف اندازه مناسبی از ویتامین دی به پیشگیری از بعضی بیماری ها یاری می کند:

1- مصرف ویتامین دی در جلوگیری از استئوپورز :

ویتامین د به جذب کلسیم یاری نموده و موجب استحکام استخوان ها می گردد بنابراین مصرف این ویتامین در طول عمر بسیار مهم است زیرا بیشتر استخوان ها در دوره جوانی شکل می گیرند. زنان در دوره یائسگی بیشتر در معرض خطر استئوپورز (پوکی استخوان) هستند لذا مصرف ویتامین د به همراه مکمل های کلسیم می تواند از پیشرفت پوکی استخوان و شکستگی آن جلوگیری نماید.

افراد دچار کمبود ویتامین د بیشتر در معرض شکستگی استخوان هستند لذا به این افراد توصیه می گردد که روزانه 700 تا 1000واحد مکمل ویتامین د را مصرف کنند. ویتامین د تا 22 درصد مانع شکستگی استخوان می گردد.

2- نقش ویتامین د در بیماری راشیتیسم یا نرمی استخوان :

ویتامین د از بروز بیماری راشیتیسم یا نرمی استخوان و استئومالاسیا جلوگیری می کند. افرادی که در منطقه ها شمالی زندگی می کنند و دسترسی مستقیم به نور آفتاب ندارند، باید ویتامین د را به وسیله مصرف شیر غنی شده و محصولات لبنی دریافت کنند. این افراد می توانند از مکمل ویتامین د یا مولتی ویتامین به همراه ویتامین د استفاده کنند.

3- مسائل پاراتیروئید:

4 غده پاراتیروئید در گردن وجود دارد که وظیفه آنها فراوری هورمون پاراتیروئید و یاری به ذخیره و مصرف کلسیم و فسفر در بدن است. ویتامین د اغلب برای درمان بیماری پاراتیروئید استفاده می گردد.

4- فشار خون بالا:

افراد دچار کمبود ویتامین د بیشتر در معرض ابتلا به فشار خون هستند اما نمی توان گفت که کمبود ویتامین د موجب افزایش فشار خون در افراد سالم می گردد. افراد مبتلا به بیماری کلیوی یا پاراتیروئید بیش فعال(هایپرپاراتیروئیدیسم) مبتلا به فشار خون هستند که کمبود ویتامین د نیز نقش مهمی در این بیماری ها بازی می کند. با این حال مصرف ویتامین د و مکمل های کلسیم، فشار خون را کاهش نمی دهد و یا خطر ابتلا به فشار خون را در زنان یائسه کمتر نمی کند.

5- سرطان:

مصرف ویتامین دی ممکن است خطر ابتلا به سرطان های کولون، سینه، پروستات، پوست و پانکراس را کمتر کند اما نمی توان رابطه ای بین مصرف ویتامین د و کاهش خطر ابتلا به سرطان را مدعی شد. ویتامین د ممکن است اثرات ضد سرطانی داشته باشد. طبق تحقیقات، بالا بودن سطح ویتامین د با کاهش خطر سرطان پوست ارتباط دارد. زنان یائسه که مکمل کلسیم و ویتامین د مصرف می کنند، کمتر در معرض ابتلا به سرطان ها بویژه سرطان سینه قرار دارند. به علاوه مصرف کلسیم و ویتامین د خطر ابتلا به سرطان کولون و کولورکتال را کمتر می کند.

6- درمان افسردگی فصلی (SAD) با ویتامین د :

SAD نوعی افسردگی است که در فصل زمستان و زمانی که دسترسی به نور آفتاب امکان پذیر نیست، روی می دهد. این بیماری اغلب با نورآفتاب درمان می گردد. خلق و خوی افراد مبتلا به SAD زمانی بهبود می یابد که ویتامین د مصرف کنند.

7- نقش کمبود ویتامین د در ابتلا به دیابت :

افراد دچار کمبود ویتامین د بیشتر در معرض خطر دیابت نوع 2 قرار دارند اما نمی توان ادعا کرد که مصرف ویتامین د از دیابت نوع 2 پیشگیری می کند و یا آن را درمان می کند. دادن دو هزار واحد ویتامین د به بچه ها یک ساله می تواند آنها را از ابتلا به دیابت نوع 1 در بزرگسالی مصون نماید.

8- بیماری قلبی:

کمبود ویتامین د خطر ابتلا به بیماری قلبی، حملات قلبی، سکته و نارسایی قلبی و بعلاوه خطر رسوب کلسیم در شریان ها را افزایش می دهد. رسوب کلسیم در شریان بیماران آتروسکلروز منجر به حمله قلبی یا سکته می گردد. کمبود ویتامین د از جمله عواملی است که خطر ابتلا به بیماری قلبی، فشارخون، دیابت نوع 2، چاقی و کلسترول بالا را افزایش می دهد اما این ادعا که با مصرف 200 واحد ویتامین دی به همراه 500 میلی گرم کلسیم، خطر حمله قلبی یا سکته کاهش می یابد، درست نیست.

9- ویتامین د در درمان و پیشگیری بیماری ام. اس:

زنانی که روزانه حداقل 400 واحد ویتامین د را مصرف می کنند، کمتر در معرض ابتلا به ام اس قرار دارند. بنابراین افزایش سطح ویتامین د با کاهش خطر ابتلا به ام. اس در مردان و زنان ارتباط دارد اما این بدین معنا نیست که مکمل ویتامین د به پیشگیری یا درمان ام. اس یاری می کند.

10- چاقی:

کمبود ویتامین د با چاقی ارتباط دارد. زنان یائسه که روزانه 400 واحد ویتامین د به علاوه 1000 میلی گرم کلسیم مصرف می کنند، کمتر در معرض چاقی و اضافه وزن قرار دارند.

11- سایر بیماری ها:

ویتامین د برای تقویت سیستم ایمنی مفید بوده و به پیشگیری و درمان عفونت های ریوی یاری می کند.

12- مرگ و میر:

کمبود ویتامین د خطر ابتلا به مرگ ومیر ناشی از سایر بیماری های مختلف را کمتر می کند.

توجه: دادن مکمل ویتامین د به بچه ها شیرخوار یا بچه های که به میزان کافی غذاهای غنی شده از ویتامین د را مصرف نمی کنند لازم است. دادن مکمل ویتامین د به کودک را تا زمانی ادامه دهید که کودک از شیر گرفته گردد و حداقل 1 لیتر شیر یا شیر غنی شده با ویتامین د را به او بدهید. در خصوص نوع و میزان مصرف ویتامین د برای بچه ها با پزشک مشورت کنید. به توصیه سازمان بهداشت، بچه ها و نوجوانانی که روزانه کمتر از 1 لیتر شیر می نوشند، باید 400 واحد ویتامین د مصرف کنند. اما قبل از دادن مکمل ویتامین د به کودک با پزشک مشورت کنید.

در این نوشته قصد داریم به چند اثر جانبی ممکن در مصرف ویتامین دی بپردازیم:

سطح بالای ویتامین دی خون

سطح مناسب ویتامین دی خون شما می تواند باعث تقویت ایمنی و محافظت شما از بیماری های نظیر پوکی استخوان و سرطان گردد.

باوجود این که امروزه بیشتر افراد به مصرف مکمل های حاوی ویتامین دی روی آورده اند، پیدا کردن افرادی که سطح ویتامین دی خون آن ها بالا باشد، کمی سخت به نظر می رسد.

به طور خلاصه سطح ویتامین دی بیشتر از 100 نانوگرم در هر میلی لیتر خون افراد نشانه وجود مازاد این ویتامین در خون داشته و می تواند اثرات جانبی را در افراد موجب گردد.

بالا رفتن سطح کلسیم

همان طور که گفته شد، سطح مناسب ویتامین دی می تواند به جذب کلسیم خون یاری کند. با این حال بالا رفتن سطح ویتامین دی می تواند موجب افزایش کلسیم جذب شده به وسیله فرد شده که موارد زیر اولین نشانه های آن خواهد بود:

* پریشانی گوارشی، مانند استفراغ، تهوع و درد معده

* خستگی، سرگیجه و سردرگمی

* تشنگی بیش از حد

* تکرر ادرار

* یبوست، درد شکم، اسهال

ضعف استخوان

از آنجا که ویتامین دی نقش مهمی در جذب کلسیم و متابولیسم استخوان دارد، دریافت کافی این ویتامین برای حفظ سلامت استخوان ها لازم است. با این حال مصرف بیش از حد این ویتامین می تواند برای سلامت استخوان ها مضر باشد.

اگر چه بیشتر تأثیرات ویتامین دی به سطح کلسیم درون خون مربوط می گردد، اما بعضی محققان معتقدند که مصرف دوز بالای این ویتامین ممکن است به واسطه مکانیسم های خود تنظیم منفی سبب کم شدن اندازه ویتامین K2 در خون شوند. در واقع یکی از وظایف ویتامین K2 حفظ سطح کلسیم استخوان ها در خون و بافت استخوانی است. تحقیقات نشان داده است یکی از عوارض ویتامین دی کاهش فعالیت ویتامین K2 در افراد است.

این رابطه بعلاوه ضرورت مصرف غذاهای حاوی ویتامین K2 همانند لبنیات را در کنار مصرف مکمل های ویتامین دی نشان می دهد.

نارسایی کلیه

در یک تحقیق جامع که سال 2015 در کشور انگلستان صورت گرفته است، از میان 62 مورد بیمار مبتلا به مصرف بی رویه ویتامین دی، همه بیماران از مسائل نارسایی کلیه رنج می بردند. گمان برده می گردد که بالا بودن سطح کلسیم بدن به صورت بلند مدت، به کلیه های این افراد که وظیفه دفع مقادیر مازاد را به عهده دارد صدمه زده است.

به طور کلی موضوعات مطرح شده، ضرورت مصرف متعادل انواع ویتامین ها را نشان می دهد. همان طور که گفته شد، مصرف بیش از حد ویتامین ها و سایر مواد مورد احتیاج بدن نیز می تواند خطرات و صدمات جبران ناپذیری را متحمل فرد مصرف کننده نماید.

حالت تهوع، استفراغ و از دست دادن اشتها

بسیاری از عوارض جانبی مصرف بیش از حد ویتامین D، مربوط به وجود کلسیم بیش از حد در خون است. این موارد شامل تهوع، استفراغ و کاهش اشتها می گردد. با این حال، ممکن است این علائم در همه افرادی که سطح کلسیم بالا داشته باشند، بروز نکند.

مطالعه ای روی 10 نفر که پس از مصرف ویتامین D با دوز بالا (برای جبران کمبود ویتامین D) سطح کلسیم خون شان بسیار بالا رفته بود، انجام شد. چهار نفر از این افراد، حالت تهوع و استفراغ را تجربه نموده و سه نفر نیز اشتهایشان را از دست داده بودند.

پاسخ های مشابه به دوزهای بسیار بالای ویتامین D در مطالعات دیگر نیز گزارش شده است. خانمی پس از مصرف نوعی مکمل (که تعیین شد ویتامین D آن، 78 برابر بیش تر از میزان ذکر شده روی برچسب بوده است) حالت تهوع و کاهش وزن را تجربه کرد.

معده درد، یبوست یا اسهال

درد معده، یبوست و اسهال، از مسائل شایع گوارشی بوده که غالباً با عدم تحمل مواد غذایی یا سندرم روده تحریک پذیر مرتبط هستند. با این حال، این علائم می توانند نشانه بالا رفتن سطح کلسیم ناشی از مسمومیت با ویتامین D نیز باشند.

علائم ذکر شده ممکن است در افرادی که دوزهای بالای ویتامین D را برای جبران کمبود این ویتامین دریافت می کنند، ایجاد گردد. به نظر می رسد که پاسخ بدن به این علائم (مانند سایر علائم) حتی هنگامی که سطح ویتامین D خون به میزان یکسان بالا رود، برای افراد مختلف، متفاوت باشد.

ضربان قلب نامنظم و حمله قلبی

هایپرکلسمی شدید می تواند توانایی عملکرد سلول های قلب را کاهش یا تغییر دهد. در صورت ابتلا به هایپرکلسمی شدید، اغلب در ضربان قلب، بی نظمی رخ می دهد.

میزان کلسیم یا فسفات بسیار بالا در خون، ممکن است در عروق یا دریچه های قلب، رسوب کلسیم یا پلاک ایجاد کند.

در سال 2012، پزشکان گزارش نموده اند خانمی 70 ساله که تزریق کلسیم را به میزان 80،000 واحد در روز به مدت 30 روز انجام داده بود، هایپرکلسمی و بلوک کامل قلبی را تجربه نموده و به دستگاه ضربان ساز دائمی احتیاج پیدا کرد.

کمبود آب بدن

یکی دیگر از عوارض ویتامین دی بیش از حد، کمبود آب بدن است. افزایش سطح ویتامین دی و در پی آن، افزایش سطح کلسیم در خون می تواند به توانایی کلیه ها در تغلیظ ادرار آسیب رساند. این امر می تواند به فراوری و دفع اندازه زیادی ادرار به شکل غیرمعمول منجر شده که به آن پر ادراری گفته می گردد.

محققان درباره علت این اتفاق، کاملاً مطمئن نیستند. یکی از نظریات موجود این است که مقادیر بالای کلسیم باعث کاهش اثرات هورمون های آنتی دیورتیک (ضد ادرار) می گردد. این هورمون ها، باعث افزایش حفظ آب به وسیله کلیه ها شده و هورمون های کم تر ممکن است منجر به فراوری مقادیر بیش تری از ادرار رقیق شوند.

هنگامی که بدن، اندازه زیادی ادرار رقیق را دفع کند، آب و الکترولیت فراوانی را از دست خواهد داد. به همین علت اگر فرد به مسمومیت ویتامین D مبتلا گردد، ممکن است در معرض کم آبی بدن قرار گیرد.

پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)

هایپرکلسمی می تواند باعث پانکراتیت حاد شده که به معنای التهاب لوزالمعده است.

در سال 2017، محققان گزارشی از ویژگی ها و درمان آسیب حاد کلیه ناشی از مسمومیت با ویتامین D منتشر کردند. آن ها تجربیات 19 نفر که دچار مسمومیت شده بودند را مطالعه کردند. هر کدام از این افراد به طور میانه 6 میلیون واحد ویتامین را در مدت 1 تا 3 ماه مصرف نموده بودند. آنالیز ها نشان داد که دو نفر از 19 نفر، پانکراتیت حاد را به عنوان عارضه، تجربه نموده اند.

آسیب ریه

یکی دیگر از عوارض ویتامین دی بیش از حد، آسیب ریه است. هنگامی که مقادیر زیاد کلسیم و فسفات موجود در خون برای تشکیل کریستال ها به هم متصل می شوند، در بافت های نرم رسوب می کنند. این کریستال ها به خصوص در اندام هایی با بافت نرم که به عنوان فیلتر عمل نموده (مانند ریه ها)، رسوب می کنند.

اگر میزان زیادی از رسوبات املاح کلسیم یا کلسیفیکاسیون نا به جا در ریه ها وجود داشته باشد، ممکن است عملکرد این اندام، مختل گردد.

نکات مهم

عوارض ویتامین دی بیش از حد و مسمومیت ویتامین D می تواند طیف گسترده ای از علائم را ایجاد نموده که بدن هر فرد ممکن است واکنش متفاوتی داشته باشد.

اگر به مدت طولانی یا در مقادیر بیش از حد، مکمل های ویتامین D مصرف نموده باشید، بیش تر در معرض خطر مسمومیت قرار دارید. این امر می تواند باعث افزایش سطح ویتامین D در خون گردد.

خطر ابتلا به عوارض جانبی پس از جذب ویتامین D از رژیم غذایی یا قرار گرفتن در معرض آفتاب، بسیار اندک است.

منبع: سایت دکتردکتر

سایت لافارر

سایت شیدر

منبع: راسخون
انتشار: 7 آذر 1400 بروزرسانی: 7 آذر 1400 گردآورنده: 90bux.ir شناسه مطلب: 1796

به "اثرات جانبی و عوارض دریافت بیش از میزان ویتامین D برای بدن" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "اثرات جانبی و عوارض دریافت بیش از میزان ویتامین D برای بدن"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید