شرایط وخیم صندوق های بازنشستگی - مجله 90 جعبه

با ما همراه باشید و درباره ساعت اینترنتی بیشتر بدانید.

به گزارش اعتماد، هر چند هدف اصلی صندوق های بازنشستگی ایجاد امنیت درآمد برای بیمه شدگان در طول زندگی است، اما چند سالی است که شرایط این صندوق ها رو به وخامت رفته است و کارشناسان این حوزه معتقدند؛ در حقیقت از 40سال پیش این صندوق ها با فرمول های غیرمالی درست شده اند و به همین دلیل در سال های آینده با چالش بزرگی در صندوق های بازنشستگی روبرو خواهیم بود.

هرچند به نظر می رسد در حال حاضر حال صندوق های بازنشستگی در ایران خوب نیست، اما چاره اندیشی پیش از زمان بحران می تواند راه نجاتی هرچند با تاخیر باشد اگر نظام سیاسی بتواند بحران های این حوزه را حل نماید و صندوق های بازنشستگی را از این بحران عبور دهد، می توان امیدوار بود که ضمن اصلاح و تغییر در خود، مسائل سایر حوزه ها را نیز رفع خواهد نمود.

بحران کاهش منابع و افزایش تعهدات صندوق ها

فرشید یزدانی دبیر سابق شورای برنامه ریزی راهبردی سازمان تامین اجتماعی در خصوص بحران کاهش منابع و افزایش تعهدات صندوق های بازنشستگی گفت: طی 40 سال گذشته نظام مدیریتی در صندوق های بازنشستگی همیشه با هشدار ها و بی توجهی ها همراه بوده و هر مدیری که مسوولیت این صندوق ها را برعهده گرفته است نگاهی کوتاه مدت را دنبال نموده تا دوره مدیریت خود را به اتمام برساند و ما هم در این مدت شاهد فساد و دعوا های جناحی در این صندوق ها بودیم.

یزدانی با انتقاد از نگاه غیرحرفه ای به صندوق ها اضافه نمود: تمامی صندوق های بازنشستگی کشور با مسائل ساختاری، مالی و مدیریتی روبه رو هستند. حتی بعضی از این صندوق ها، به آخر خط رسیده اند و آنچه رخ داده ورشکستگی صندوق هایی نظیر فولاد، صندوق آینده ساز، صندوق صدا و سیما و حتی صندوق شهرداری و ... است که هر روز بحران شان بیشتر می گردد و می بینیم تنها صندوقی که روی پای خودش ایستاده صندوق تامین اجتماعی است که البته آن هم به دلیل ساز و کار های محکم و بودجه ای است که دولت برای این صندوق در نظر گرفته است.

افزایش بدهی دولت به صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی

او با تاکید بر اینکه حدود 90 درصد از بودجه صندوق تامین اجتماعی از سوی دولت تامین می گردد، اعلام نمود: اگر دولت از منابع بودجه، کسری صندوق را تامین نکند، این صندوق هم ورشکسته است با توجه به اینکه دولت نقش کارفرمای صندوق تامین اجتماعی را دارد این صندوق سرپا مانده است در غیر این صورت اگر حمایت های دولتی و جمعی نباشد تقریبا می توان گفت همه صندوق ها در کشور ورشکسته اند.

یزدانی توضیح داد: یکی از موضوع های مهمی که مسائل این صندوق ها را تشدید نموده است، بدهی هایی است که دولت و سایر بخش ها به آن ها دارند. از آنجایی که دولت نتوانسته سهم پرداختی اش را به این صندوق ها به شکل مناسب و در موعد مقرر پرداخت کند، این شرایط بدهی دولت را به تدریج افزایش داده که این خود فشار مضاعفی را به صندوق های بازنشستگی وارد نموده است.

یزدانی با اشاره به میزان تعهد دولت گفت: میزان تعهد دولت به صندوق تامین اجتماعی برای سال جاری رقمی حدود 38 هزار میلیارد تومان است که این رقم بدهی سال جاری دولت به این صندوق محسوب می گردد. البته حجم بدهی دولت به این صندوق در حال حاضر به 320 هزار میلیارد تومان یعنی حدود دو سوم بودجه عمومی دولت رسیده که باید پرداخت گردد.

این کارشناس حوزه تامین اجتماعی با اشاره به اهمیت پرداخت ها به مستمری بگیران توضیح داد: بعضی مستمری بگیران تنها با حداقل حقوق امرار معاش می نمایند که اگر یک ماه حقوق شان 5 روز عقب بیفتد و به هر دلیلی با تاخیر پرداخت گردد واقعا گرسنه می مانند.

یزدانی با بیان اینکه متاسفانه در دوره های مختلف شاهد نگاه سیاسی و بهره برداری های سیاسی در این حوزه بودیم توضیح داد: اگر واقعا اراده ای برای بهبود شرایط صندوق ها وجود دارد نباید طرح های تحمیلی روی دوش این صندوق گذاشته گردد که به نوعی پوشش بیمه ای اضافه محسوب شوند.

باری اضافه بر دوش صندوق ها با ارایه طرح های تحمیلی

او گفت: متاسفانه در شرایط خاص بیمه های مختلفی به صندوق ها تحمیل شده است که در بعضی از این موارد شاهد تقلب هایی هستیم به عنوان مثال؛ زمانی که بیمه قالیبافان مطرح شد همه فرش فروش ها برای این بیمه اقدام کردند و تعداد قالیبافان بیمه شده بسیار محدود بودند و فرش فروش ها از این سهم دولت بهره مند شدند یا در بخش کارگران ساختمانی بیشتر افرادی که بیمه شدند اصلا کارگر ساختمانی نبودند، یا در شهرستانی که بیمه متولیان مسجد صورت گرفت 200 متولی بیمه شده بودند در حالی که این شهرستان حتی 20 مسجد هم ندارد.

یزدانی در ادامه به مشاغل سخت و زیان آور اشاره نمود و اضافه نمود: در این حوزه نیز احتیاجمند آنالیز بیشتر هستیم زیرا تعداد مشاغل سخت و زیان آور باید کمتر از این تعداد باشد این در حالی است که هر روز به اسامی این مشاغل اضافه نموده شده است و این فشار روی سازمان تامین اجتماعی است.

براساس این گزارش؛ با توجه به اهمیت صندوق های بازنشستگی در کشور که معیشت میلیون ها سالمند در کشور به شرایط آن ها گره خورده است، همیشه این صندوق ها در کشور ما درگیر مسائل زیادی بوده اند. مسائل حاکم بر این صندوق ها، البته مربوط به عملکرد دولت فعلی یا قبلی نبوده و از خیلی پیش ترها، این مسائل وجود داشته است.

نبود سیاست گذاری و برنامه ریزی درست و کارآمد در این صندوق ها باعث شده صندوق های بازنشستگی به مرز بحران نزدیک شوند و چالش های زیادی را در حوزه های مالی و اجتماعی به وجود آورند. برای اینکه صندوق تامین اجتماعی و سایر صندوق های بازنشستگی از شرایط کنونی رهایی یابند، احتیاج است تغییراتی در مدیریت این بخش ها انجام گردد و نظارت بر منابع افزایش یابد و در مجموع اصلاحات به شکل ساختاری انجام گردد.