5 پیغام رسان بومی نمره قبولی گرفتند، شروع اعتماد به فناوری داخلی
به گزارش مجله 90 جعبه، خبرنگاران-گروه دانش و فناوری، معصومه بخشی پور: موضوع مهاجرت کاربران ایرانی از پیغام رسان تلگرام به یک پیغام رسان مطمئن بومی سابقه ای بیش از دو سال دارد و مسئولان برای حفظ اطلاعات مشترکان در داخل کشور، برطرف انحصار حضور یک پیغام رسان خارجی و نیز ساماندهی فضای مجازی در حال چاره اندیشی هستند. آمارها نشان می دهد که بخش عمده ای از پهنای باند مصرفی کشور صرف پیغام رسان خارجی تلگرام می گردد و هم اکنون بیش از 45 میلیون ایرانی ساعتها وقت خود را در این شبکه صرف می نمایند.
این در حالی است که بسیاری از کشورها برای خدمات پیغام رسانی دارای پیغام رسان بومی بوده و به دلیل حفظ امنیت اطلاعات و حریم شخصی افراد در این فضا، از شبکه های داخلی خود استفاده می نمایند. برای مثال کشور ژاپن دارای اپلیکیشن لاین است و در کشور چین، وی چت، در هند پیغام رسانهای نیمباز و هایک و در کانادا پیغام رسان کیک، مورد اقبال عمومی کاربران است. در همین حال کاربران در کره جنوبی از پیغام رسان بومی کاکائوتاک استفاده می نمایند و در آمریکا نیز پیغام رسان محبوب کاربران فیس بوک مسنجر است.
شورای عالی فضای مجازی نیز در مردادماه سال 96 در مصوبه ای با هدف برطرف انحصار پیغام رسان خارجی تلگرام در کشور و ترغیب مردم به استفاده از ابزارهای بومی، ساماندهی فضای پیغام رسانها در کشور و حمایت از پیغام رسانهای بومی را به 5 دستگاه مرتبط تکلیف کرد.
5 تکلیف برای حمایت از پیغام رسانهای بومی
مصوبه حمایت از پیغام رسانهای بومی 5 دستگاه شامل قوه قضاییه، وزارت ارتباطات، وزارت ارشاد، سازمان صدا و سیما و بانک مرکزی را مسئول رسیدگی و حمایت از سازوکار شکل گیری این شبکه ها در کشور نموده است.
در این مصوبه بر 6 هدف کلان شامل حفظ و صیانت از هویت ملی و دینی، قابلیت پیشگیری از جرایم و مدیریت و اعمال قوانین و مقررات کشور، اعتمادسازی و صیانت از حقوق شهروندی، حریم خصوصی، امنیت ملی و عمومی، ذخیره سازی و پردازش داده های عظیم مرتبط با فعالیت پیغام رسان های اجتماعی در داخل کشور و ممانعت از دسترسی غیرمجاز به آن ها، توسعه و تسهیل فراوری محتوای داخلی و ارتباطات سالم اجتماعی و مالی براساس احتیاجمندی های داخلی و ارزش های اسلامی ـ ایرانی و نیز بسترسازی و حمایت از پیغام رسان های اجتماعی داخلی، تاکید شده و هر یک از دستگاههای نامبرده موظف به انجام اقداماتی برای رسیدن به این اهداف شدند.
وزارت ارتباطات مسئول تدوین شرایط و ضوابط اعطای مجوز فعالیت به پیغام رسان های اجتماعی داخلی و خارجی شد و اعطای تسهیلات مؤثر کم بهره برای توسعه دهندگان داخلی، امکان اتصال متقابل با ارائه دهندگان خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات، امکان عرضه خدمات الکترونیکی عمومی همچون دولت الکترونیک، خدمات بانکی و شهری در پیغام رسان های اجتماعی داخلی و نیز به حداقل رساندن هزینه های مرتبط با مصرف پهنای باند از جمله حمایتهایی است که مسئولیت آن به وزارت ارتباطات واگذار شده است.
طبق این مصوبه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای توسعه فعالیت پیغام رسان های اجتماعی داخلی نیز مکلف به تهیه و تدوین ضوابط و شرایط انتشار محتوا، تبلیغات، صیانت از داده ها، روبروه با تخلفات، ناهنجاری ها و تهاجم فرهنگی در پیغام رسان های اجتماعی شد. نظارت بر انتشار محتوا و تبلیغات و صیانت از داده ها در پیغام رسان های اجتماعی مطابق مجوزهای صادره و نیز حمایت و بسترسازی برای افزایش فراوری محتوای مبتنی بر فرهنگ اسلامی ـ ایرانی و تسهیل دسترسی کاربران به آن ها از دیگر وظایف وزارت ارشاد است.
سازمان صدا و سیما موظف شد برای ترویج و آموزش کاربری همگانی پیغام رسان های اجتماعی داخلی و ارتقاء آگاهی و مهارت مردم در بهره برداری از ظرفیت آن ها و مـقابله با مخاطرات آن ها در زندگی فردی و اجتماعی کاربران، اقدام به فراوری و پخش برنامه های رادیویی و تلویزیونی مناسب کند.
قوه قضائیه نیز برای صیانت از حقوق شهروندی، حریم خصوصی، امنیت عمومی و اعتمادسازی، موظف به تدوین آیین نامه ای در راستای حمایت حقوقی از تداوم کسب و کار و فعالیت پیغام رسان های اجتماعی داخلی و بازبینی مصادیق محتوای مجرمانه شد که این آیین نامه باید به گونه ای تنظیم گردد که ضمن صیانت از حقوق شهروندی، مسئولیت کاربر در قبال محتوایی که منتشر می نماید و مسئولیت ارائه دهندگان پیغام رسان اجتماعی داخلی طوری تعیین گردد که امکان رقابت پیغام رسان های اجتماعی داخلی با پیغام رسان های اجتماعی خارجی را تقویت کند.
بانک مرکزی نیز باید امکان پرداخت آنلاین - برخط - را برای کسب و کارهای مبتنی بر پیغام رسان اجتماعی داخلی فراهم و ضوابط و شرایط مربوط را با هماهنگی مرکز ملی فضای مجازی تدوین و ابلاغ کند.
کوچ داوطلبانه کاربران ایرانی به پیغام رسانهای داخلی
ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی اسفندماه 96 در پاسخ به سوال خبرنگاران، از پیگیری نظارت بر اجرای مصوبه ساماندهی پیغام رسان ها اطلاع داد و گفت: بر اساس آنالیز های اجرا شده، آنچه که مربوط به وزارت ارتباطات در اجرای این مصوبه می شد، از سوی این وزارتخانه به مرکز ملی فضای مجازی ارائه شده در همین حال سازمان صدا و سیما همکاری خوبی در اجرای این مصوبه داشته و به آنچه که برعهده اش گذاشته شده، عمل نموده است.
وی با بیان اینکه وزارت ارتباطات مجری وام 5 میلیارد تومانی به پیغام رسان های داخلی است، گفت: این وزارتخانه اعلام می نماید که مسئله ای برای اعطای این تسهیلات ندارد و مراحل نهایی را در این زمینه می گذراند. هم اکنون پیغام رسان های داخلی حدود 12 تا 13 میلیون کاربر دارند.
دو روز پیش نیز دبیر شورای عالی فضای مجازی در جلسه آنالیز وضعیت پیغام رسانهای داخلی در مجلس، با بیان اینکه سندی در حمایت از پیغام رسان های بومی تدوین شده است، تاکید نموده است که برنامه شورای عالی فضای مجازی برای تقویت شبکه های پیغام رسان داخلی، اجرای استراتژی کوچ داوطلبانه از تلگرام است.
به گفته وی، شبکه ملی پیغام رسان تعیین نماینده مرزهای ملی ما است و مرزهای ملی ما روی سکوهای فضای مجازی شکل می گیرد. این سکوها اثرگذاری ملی و وسیع دارد و مانند زیرساخت های حیاتی کشور هستند. این درحالی است که 90 درصد کاربران شبکه های اجتماعی در ایران از تلگرام استفاده می نمایند اما تلگرام گزارش سالیانه به ایران ارائه نمی نماید و ایران از سهامداران آن نیست؛ ما نمی دانیم پاول دورف مسئول تلگرام تبعه چه کشوری است و شبکه تلگرام زیر نظر چه کشوری اداره می گردد. تلگرام به شدت هزینه بر است اما هیچ محل درآمدی برای آن اعلام نشده است. تلگرام قابلیت های ویژه ای مانند کانال دارد که در هیچ نرم افزار دیگری آن را مشاهده نمی کنیم.
فیروزآبادی با اشاره به انتشار سند اخیر تلگرام در خصوص برنامه های سال 2018 از جمله ورود رمزارز و راه اندازی فیلترشکن گفت: این رمزارزها قابلیت دولت گریزی و بلادرنگ بودن را دارند و بازیگر اصلی رمزارز گرام، تلگرام است. رمزارز در آینده به عنوان بخشی از پول ملی در گردش ملی مورد استفاده قرار خواهد گرفت که موضوع مهمی است. به بیان دیگر در صورتی که برنامه های سند تلگرام اجرایی گردد، تا خاتمه سال 2019 شاهد اقتصاد جدیدی در کنار اقتصاد ملی کشور خواهیم بود.
رئیس مرکز ملی فضای مجازی اجرای استراتژی کوچ داوطلبانه از تلگرام را برنامه شورای عالی فضای مجازی برای تقویت شبکه های پیغام رسان داخلی بیان کرد و گفته است: کوشش داریم به وسیله صدا و سیما موضوع را برای مردم تشریح کنیم. متأسفانه بیشترین مرجع اطلاعات ما مطبوعات غربی هستند این در حالی است که در این کشورها تلگرام اثرات مالی و اجتماعی بالایی مثل ایران ندارد. از سوی دیگر کوشش داریم در دانشگاه ها و آموزش و پرورش از ارائه خدمات در تلگرام خودداری کنیم.
فتوای شرعی برای پیغام رسانهای بومی
علاوه بر تاکید مصوبه شورای عالی فضای مجازی بر اعتمادسازی و صیانت از حریم خصوصی افراد در پیغام رسانهای داخلی که می تواند رونق این شبکه ها را در میان کاربران ایرانی تضمین کند، اهمیت این موضوع به حدی رسیده است که رهبر انقلاب نیز دو روز گذشته در دیدار جمعی از مسئولان و مدیران نظام با ابراز خرسندی از تبدیل شدن مطالبه ایجاد پیغام رسان ها و شبکه های اجتماعی داخلی به مطالبه ای عمومی، تاکید نمودند که تعرض به امنیت و حریم مردم در پیغام رسان های داخلی حرام شرعی است.
دراین باره محمدجواد آذری جهرمی در جلسه آنالیز وضعیت پیغام رسانها که در کمیسیون صنایع مجلس برگزار گردید، با تاکید بر اینکه برای بحث امنیت اطلاعات و حریم خصوصی در شبکه های پیغام رسان قوانینی داریم و آیین نامه آن توسط قوه قضاییه تدوین شده است، گفت: این موضوع احتیاج به شفاف سازی بیشتری دارد. مصادیق صدور احکام قضایی باید شفاف تر اعلام گردد و این مساله احتیاجمند حمایت قانونی مجلس است. دین ما و قوانین ما تاکید بر این مساله دارند و اکنون با شفاف سازی قانونی باید ضمانتهای اجرایی را روشن کرد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه نقدهایی از امنیت پیغام رسانهای داخلی مطرح می گردد که بعضی صحیح است و بعضی سیاه نمایی، تاکید نمود: حساسیت در این پیغام رسانها به حریم خصوصی مردم است و قوانین حمایتی از این شرکتها برای رعایت حریم خصوصی کاربران ضروری است. وزارت ارتباطات لایحه ای در این حوزه آماده نموده که کوشش می کنیم با فوریت بالا به مجلس ارسال کنیم.
به پیغام رسانهای بومی اعتماد کنیم
رسول جلیلی ، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در تبادل نظر با خبرنگاران، با اشاره به مزایا و معایب پیغام رسانهای بومی و لزوم ضرورت استفاده از شبکه های اجتماعی در عصر کنونی گفت: هم اکنون پیغام رسانها به عنوان یک رسانه، بستری برای انجام بعضی از کارهای جاری زندگی و احتیاجهای روزمره ما هستند. به نحوی که از احتیاج ارتباطی تا سرگرمی و انجام بعضی کارهای خارج از خانه و در خدمات خانه به وسیله پیغام رسانها قابل تامین است. به بیان دیگر همانطور که در دهه های قبل داشتن یک خط تلفن یک احتیاج مطرح می شد، امروز پیغام رسانی یک احتیاج است و اصل ضرورت استفاده از پیغام رسانها تعیین شده است.
وی با تاکید براینکه در حال حاضر بحث این است که ما برای برطرف این احتیاج، از چه بستری استفاده کنیم و این بستر توسط چه کسانی ارائه شده و مدیریت می گردد، گفت: موضوع این است که کاربر باید بداند اگر مسئله ای به وسیله استفاده از این شبکه ها برای وی پیش بیاید چه نهاد و یا سازمانی از وی حمایت می نماید. این سوالات ما را به پاسخ می رساند که احتیاج خود را روی پیغام رسانی بگذاریم که بتوانیم به آن اعتماد کنیم.
جلیلی با اشاره به اینکه در آینده شبکه های پیغام رسان خدمات بیشتری ارائه خواهند داد و ما الزاما باید احتیاجهایمان را به وسیله این شبکه ها مرتفع کنیم، گفت: باید زندگی خود را روی پیغام رسانی بگذاریم که بتوانیم به آن اعتماد کنیم. در این زمینه اعتماد به پیغام رسان های داخلی بیشتر خواهد بود چرا که این شبکه ها در کشور به ثبت رسیده و دارای مجوز هستند. اگرچه ممکن است امکان شناسایی دقیق این خدمات دهنده برای کاربر فراهم نباشد اما پلیس، نیروی انتظامی، قوه قضاییه، وزارت ارتباطات، وزارت ارشاد و به طور کل مجموعه حاکمیت که قرار است برای یک شهروند امنیت ایجاد کند، این شبکه را می شناسند و کاربر می تواند به اعتماد جایی که به این شبکه پیغام رسان مجوز داده است به آن اعتماد کند.
اعتماد به پیغام رسانهای داخلی پایه ای برای فناوریهای جدیدتر
عضو شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه این اعتماد غیرمستقیم به پیغام رسان های داخلی و یا پیغام رسان خارجی که در داخل کشور مجوز فعالیت دارد برای مجوز دهنده، مسئولیت ایجاد می نماید، گفت: در این صورت هرگونه مشکل مالی، اجتماعی و حریم شخصی کاربر قابل رسیدگی است و کاربر می تواند به نهاد مجوز دهنده مراجعه نموده و اعاده حیثیت و یا اعاده مال از دست رفته کند.
وی با تاکید براینکه استفاده از پیغام رسانهای داخلی از این جهت عقلانی است و ما باید از بسترهای دارای مجوز استفاده کنیم، گفت: در کنار این عقلانیت ، می توان حسن وطن دوستی و همنوع پرستی نیز داشت و با هدف یاری به ایجاد اشتغال و توسعه فناوری داخلی، از پیغام رسانهای داخلی استفاده کرد. چرا که استفاده از یک فناوری داخلی، باعث ایجاد یک بستر اشتغال و توسعه توسط یک کارآفرین داخلی می گردد.
جلیلی با بیان اینکه استفاده از پیغام رسانهای بومی در کنار حس اعتماد، ارزش اضافه نموده در درون کشور ایجاد نموده و باعث سرمایه گذاری می گردد، اضافه نمود: این فناوری درصورت رشد، می تواند پایه ای برای فناوریهای بعدی نیز باشد. چرا که یاری به رشد یک پیغام رسان بومی، احتیاجهای نسلهای بعدی را فراهم می نماید و در غیراین صورت استفاده از پیغام رسان خارجی، باعث سوزاندن ریشه فناوری داخلی می گردد و عملا ارتقای فناوری ممکن نخواهد بود.
ریشه بی اعتمادی به پیغام رسانهای بومی در خارج از کشور است
این عضو شورای عالی فضای مجازی با تاکید بر اینکه اعتماد مردم به پیغام رسانهای بومی دیده می گردد، ادامه داد: اما بعضی از سیاسیون و رسانه ها، جریانی ایجاد کردند که ریشه های بخشی از این جریان، در خارج کشور و در اختیار معاندان نظام و ایران است تا نشان دهند که هر طور هست باید ریشه یک فناوری داخلی زده گردد و ساده ترین مکانیزم برای حذف این فناوری، این است که به مردم تلقین گردد این فناوری مورد اعتماد نیست.
وی اضافه نمود: در صورتی که به طور قطع و یقین اعتمادی که من شهروند و من ایرانی به پیغام رسان ایرانی دارم از اعتمادم به یک پیغام رسان خارجی بیشتر است.
قانون و شرع به حمایت از پیغام رسانهای بومی آمدند
جلیلی با بیان اینکه پیغام رسان داخلی دارای مجوز بوده و خود را در مقابل این مجوز مسئول می داند، گفت: پیغام رسان داخلی خود را برای آینده زندگی صنعتی و حرفه ای خود مسئول می داند و نخواهد گذاشت به آن خدشه وارد گردد. در همین حال طبق فتوای تاریخی رهبر انقلاب، مساله حفظ امنیت شخصی در پیغام رسانهای بومی به یک موضوع شرعی تبدیل شده است و کسانی که این خدمت را می دهند اگر خلاف مساله حفظ حریم خصوصی انجام دهند کار خلاف شرع انجام داده اند.
وی تاکید نمود: هم اکنون دو موضوع در هم تنیده شده که هم بحث شرع است و هم بحث قانون. به بیان دیگر برای حمایت از حریم خصوصی در پیغام رسانهای بومی، هم قانون داریم و هم فتوای تاریخی شرعی داریم. این فتوا را می توان با فتوای تحریم تنباکو قیاس کرد. یعنی فتوای تحریم دخالت در حریم خصوصی مردم توسط هر شرکت، شخص و نهادی و اگر اینها را با هم ترکیب کنیم ، هر عقلی می گوید که ترکیب اینها با هم اعتمادی که یک شهروند لازم دارد را به آن می دهد و همه این موارد در خصوص پیغام رسان خارجی اصلا وجود ندارد.
تست یک ساله 5 پیغام رسان برای جایگزینی تلگرام
عضو شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه 5 پیغام رسان بومی توسط مرکز ملی فضای مجازی معرفی شده اند و حداقلهای مورد احتیاج را برای ارائه سرویس دارند، گفت: زیرساختها برای سرویس دهی این شبکه ها فراهم است. در این زمینه تستهایی ظرف یک سال اخیر در مرکز ملی فضای مجازی اجرا شده است و مجموع این پیغام رسانها، توانایی پذیرش مجموع مشترکان فعلی ما را دارند.
وی اضافه نمود: بخشی از جمعیت ما هم اکنون روی این پیغام رسانها سرویس می گیرند و بخشی نیز هنوز به سراغ آنها نیامده اند که ممکن است به این جمع بندی برسند که مهاجرت نمایند. براین اساس مهاجرت از یک پیغام رسان به مجموع پیغام رسانهای دیگر ، خللی در تعاملات آحاد جامعه ایجاد نمی نماید و به نظر من این زیرساخت و پتانسیل وجود دارد.
جلیلی نام این 5 پیغام رسان مورد تایید مرکز ملی فضای مجازی را پیغام رسان های ویسپی، ای گپ، گپ، بیسفون پلاس و سروش بیان کرد.
نگران فیلترشدن تلگرام نباشیم...
اگر چه مقاومت در برابر تغییر همواره وجود دارد و به احتمال زیاد در صورت عدم وجود پیغام رسانی چون تلگرام در ابتدا با این مقاومت و مخالفتها روبرو هستیم اما با در نظر دریافت معایب سرمایه گذاری روی یک بستر خارجی و تعمق بیشتر در این زمینه، شاید بتوان راحت تر از یک شبکه خارجی به داخلی کوچ کرد. از سوی دیگر اعتماد به فناوریهای داخلی و توان استارتاپ های کشور می تواند راه را برای توانمند کردن پیغام رسانهای داخلی و سایر فناوریهای مرتبط با آن باز کند.
در هر حال در صورتی که بعضی اخبار مبنی بر فیلتر شدن شبکه تلگرام تا آخر فروردین یا تا 20 روز دیگر تایید گردد، نگرانی بابت فیلترشدن این شبکه خارجی وجود ندارد و پیغام رسانهای بومی با ویژگیهایی که دارند در صورت فراهم بودن زیرساختها، می توانند نقش خود را به خوبی ایفا نمایند چه بسا بتوانند خدمات بیشتر، متفاوت و یا بومی تری را نیز به کاربران ارائه دهند.
منبع: خبرگزاری مهر