آشتی علم و صنعت؛ تنها راه برون رفت از بحران هاست - مجله 90 جعبه

طاهری، یکی از تدوینگران کتاب مدیریت منابع حیاتی در گفت وگو با خبرنگار درباره این اثر گفت: ابتدا باید بگویم این اثر یک کتاب غیردانشگاهی است اگرچه مصرف دانشگاهی دارد. غیردانشگاهی از این منظر که دانشگاه های منطقه برای چاپ آن همکاری نکردند و عنوان یا آرم دانشگاهی بر آن درج نشده است.

وی اضافه کرد: اساس تدوین این کتاب برقراری ارتباط صنعت و فضای آکادمیک و تحقیقاتی بود به این شیوه که طرح هایی که توسط دانشگاه های طرف قراردادهای تحقیقاتی برای صنعت به ویژه صنعت آب انجام گرفته بود، خلاصه ای از آن ها در این کتاب آورده شده است.

طاهری گفت: در سراسر جهان چنین کتاب هایی (که هر فصل آن مجزا و توسط مولفین مختلف نوشته می گردد) در حوزه های مختلف چاپ می گردد و چون نمونه آن در کشور ما بسیار اندک بود، تصمیم به تدوین چنین کتابی گرفته شد تا ضمن هم افزایی نتایج تحقیقات کاربردی از به اصطلاح خاک خوردن نتایج در قفسه های اداری جلوگیری گردد و فعالیت ها به قفسه های واقعی کتابخانه ها رسوخ پیدا کند.

وی با اشاره به مباحث اصلی کتاب مطرح نمود: این اثر در واقع توضیح سلسله موضوعاتی همچون منابع آب، خاک، حوضه های آبریز و مدیریت یکپارچه منابع آب و بحث های مربوط به انرژی است که علیرغم گرایش های مختلف، ماهیتی مرتبط به هم دارند، به عبارتی بهتر در یک مجموعه به صورت زنجیره وار قرار گرفته اند تا افرادی که علاقه مند به درک مدیریت منابع حیاتی هستند از آن بهره ببرند.

طاهری در ادامه اضافه کرد: بخش از کتاب حاصل فعالیت پژوهشگران مختلف است که به صورت فصل به فصل در کتاب درج شده و هدف دیگر آن علاوه بر آنچه که ذکر شد آشتی دوباره صنعت و دانشگاه بود به گونه ای که بتوان بدون چشمداشت امتیازات مرسوم دانشگاهی کتابی چند وجهی را تالیف کرد.

طاهری در ادامه اضافه کرد: بخشی از کتاب حاصل فعالیت پژوهشگران در این عرصه است که به صورت فصل به فصل در کتاب درج شده است. همچنین یکی از اهداف اصلی تدوین این اثر این بود که بسیاری از دانشگاهیان علاقه مند به انتشار کتاب و به ویژه مقاله از دریچه دانشگاه های خود هستند که یکی از علت های اصلی آن می تواند ترفیع رتبه علمی باشد و این امتیازات تا حد زیادی سدی مقابل علایق افراد است که باعث می گردد فراوری دانش و معرفت شناختی کاهش پیدا کند. بی شک این امر یکی موانع ارتباط و هماهنگی دانشگاه با صنعت است. بنابراین این اثر در راستای پیشبرد اهمیت دانش برای صنعت تدوین شده است.

سرپرست گروه تحقیقات کاربردی شرکت آب منطقه ای کرمانشاه با اشاره به امکان انتشار مجلدهای بعدی این اثر گفت: متاسفانه به دلیل نبود بودجه پژوهشی و عدم تایید بخش پژوهش دانشگاه های منطقه، همین جلد هم با هزینه شخصی چاپ شد و صنعت آب با خرید 50 جلد از کتاب حمایت خود را عملی کرد در حالی که دانشگاه حتی یک جلد را هم برای کتابخانه هایشان خریداری نکردند.

وی درباره روش و مدل استفاده شده در این کتاب گفت: با توجه به اینکه این اثر نتایج پژوهش ها در زمینه های مختلف است، در هر پژوهش هم از مدل خاص علمی و مورد نظر پژوهشگر استفاده شده است.

طاهری اضافه کرد: در بخش مقدمه، به بحث منابعی که از پیش از تاریخ تا به امروز به کار انسان آمده پرداخته شده و در ادامه در هر بخش هر یک از پژوهشگران برحسب سلیقه خود و بنا به آن چیزی که مدنظر داشته اند از روش ها و مدل های تحقیقاتی مرتبط استفاده نموده اند.

وی با اشاره به اینکه شاخه های علوم به یکدیگر نزدیک شده اند، خاطر نشان کرد: بسیاری از محققان برای حصول نتایج بهتر به مدل ها روی می آورند هیچ مدلی اعجازگر نیست مگر اینکه داده های دقیقی به خورد آن داده گردد و خروجی های تحلیلی مناسبی از آن گرفته گردد.

وی اضافه کرد: پژوهشگران در تحقیقات علمی خود برای اینکه نتایج خود را قابل فهم تر نمایند، از ابزارهای مشترک بهره می گیرند که نمونه شاخص آن سیستم اطلاعات جغرافیایی است به گونه ای که در بسیاری از گرایش ها بدون این ابزار به سختی می توان نتایج را به درستی تحلیل کرد.

به گفته طاهری، اگر پژوهش های صورت گرفته مشترک صنعت و دانشگاه را بتوان در بحث های عملیاتی وارد کرد می توان بر بسیاری از مسائل در مدیریت بهینه حوضه های آبریز و مدیریت منابع حیاتی دست یافت.

لازم به ذکر است، در بحث کم آبی با روش های پیشنهاد شده می توان صرفه جویی خوبی داشته باشیم و از آب به عنوان یک کالای استراتژیک در فلات ایران بهینه تر مصرف کنیم.

وی در پاسخ به این پرسش که چقدر این پژوهش ها را می توان در شرایط فعلی صنعت کشور ملموس باشد، گفت: ما راهی جز عملیاتی شدن پژوهش نداریم و ناچاریم علم و صنعت را با یکدیگر آشتی دهیم. در دهه های بعد فرایندی که امروز تجویز می گردد به طور حتم تکلیفی خواهد بود.

وی با اشاره به یکی از معضلات تحقیقات دانشگاهی گفت: سرانجام نامه ها و رساله های زیادی در مراکز علمی تعریف و با درجه عالی هم از آن دفاع می شوند. اما محقق آن حتی یک بار هم پا در حوضه آبریز مورد آنالیز خود نگذاشته است چرا که صنعت مکلف است داده های مطالعاتی و عملیاتی اش را در اختیار دانشگاه بگذارد و متاسفانه بعضی از دانشجویان فقط با داده ها کار می نمایند و نیازی به درک و یا شناخت فیزیکی حوضه نمی بینند.

طاهری در ادامه بیان داشت: با توجه به رشد جمعیت و حوادث قهری طبیعی اگر منابع حیاتی خود را مدیریت نکنیم در آینده حتی اگر نفت به بالاترین ارزش ارزی هم برسد از نظر مالی و اجتماعی دچار مشکل خواهیم شد.

وی گفت: اگر مجبور به کارگیری این مدیریت نشویم، خشکسالی همواره در کمین فلات مرکزی ایران خواهد بود و نمی توانیم کفاف نیازهای خود را داشته باشیم. برای مثال تجسم کنید با آغاز بحران کرونا معضل کم آبی و جیره بندی آب هم آغاز می شد و آن موقع بود که باید با دو بحران دست و پنجه نرم می کردیم و اصلا قابل تجسم نبود که چه اتفاقاتی را باید شاهد بودیم.

طاهری گفت: در کل باید یک آشتی در سطح ملی میان منابع و مدیریت آن ها برقرار گردد تا فردایی ایمن تر و پایدارتر را برای خود و فرزندگانمان رقم زنیم.

به گفته طاهری آینده پایدار در گروه اشتراک داده ها، تبدیل آن ها به دانش و عملیاتی کردن آن ها با مدیریتی یکپارچه و منتج از کار و تجارب صنعت و دانش دانشگاه ها است.