طرح آمایش آموزش عالی بدون نظارت مشخص ، اجرای بی برنامه با چاشنی عجله خبرنگاران - مجله 90 جعبه

گروه دانشگاه خبرنگاران-محمدجواد سمیعی؛ واقعا این رشته برای من مناسب است؟ حالا این رشته بازار کار دارد؟ این ها سوالاتی است که بعد از انتخاب یک رشته که در دوران دبیرستان به آن عشق می ورزیدیم به سراغ ما می آید؛ گویا به این سوالات و ابهاماتِ هنوز پاسخی داده نشده است؛ چرا که که امروز شاهد افزایش تغییر رشته از کارشناشی به کارشناسی ارشد هستیم و برخی دانشجویان نیز از ادامه تحصیل در مقاطع تکمیلی ناامید می شوند. در واقع این مشکل تنها در همین لایه ختم نمی شود. هنوز راهکار روشنی برای جذب و پذیرش دانشجو بر مبنای نیاز های کشور و به کارگیری آن ها، چه در صنایع مختلف و چه در لایه های علمی مورد نیاز کشور وجود ندارد.

امروز، انتخاب رشته بر مبنای جوزدگی و صرفا با نگاه اقتصاد محور صورت می گیرد و حجم عظیمی از دانشجویان را پشت یک رشته خاص جمع می کند. آن هم در حالی که قطعا تعداد صندلی های موجود در آن رشته های خاص حتی یک سوم کل آن جمعیت هم نیست. حالا جدای از بحران های روانی و اجتماعی و حتی اقتصادی، بیشترین ضرر را در اینجا کشور خواهد کرد. کشوری که در حال توسعه است و نیازمند نیروی متخصص جوان، اما با بحران نیرو در بسیاری از قسمت های حیاتی کشور روبرو است. باید ارتباط بین نظام آموزشی و نیازهای اساسی کشور شفاف و هدفمند شود. اهداف و اولویت های کشور باید معین شود و جذب دانشجو باید به ساماندهی برسد. تمام این ها وابسته به همکاری دقیق و هماهنگی تنگاتنگ ارگان هایی مثل وزارت علوم، وزارت کشور و حتی مجلس شورای اسلامی است.

حدود شش سالی است که طرحی به عنوان ساماندهی آمایش آموزش عالی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد که شاید در آن زمان کسی اهمیت آن را درک نمی کرد؛ اما حالا که آینده اجرایی و علمی کشور کمی نگران کننده تر جلوه می کند، اجرای این طرح در دستور کار قرار گرفته است. طرحی که به دنبال کاهش هزینه های اضافی سیستم آموزشی است و به دنبال این هدف است که خروجی دانشگاه ها در عمل منجر به حل مسائل اساسی کشور شود. برای این اتفاق طرح هایی همچون ادغام برخی موسسات آموزشی کوچک و همچنین ماموریت گرا کردن دانشگاه های کشور را پیشنهاد داده است.

مدتی پیش منصور کبکانیان دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در گفتگو با خبرنگاران، گفت: اجرای این طرح یکی از مطالبات اصلی رهبری از شورای عالی انقلاب فرهنگی است و ما نیز در صدد اجرای آن هستیم.

وی در رابطه با تاخیر طولانی اجرای طرح، افزود: شاید همکاری لازم که مورد توقع ما بود از سمت دو وزارتخانه علوم و بهداشت صورت نگرفت؛ اما اکنون اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است.

طرحی که در مورد اساسی ترین مسائل کشور کاملا به شکل کلی پرداخته و عملا حل تمامی مسائل را به ابتکار عمل وزارت علوم و بهداشت واگذار کرده است. ابتکار عملی که به واسطه وسعت کار این دو وزارتخانه و نوع نگاه سیاسی حاکم بر آن، عملا وجود ندارد که اگر داشت نیازی به وجود چنین طرحی نبود.

با وجود تمام نقد هایی که به بند بند این مصوبه وارد است، این مسئله کاملا روشن است که بودن این مصوبه و اجرای حداقلی ترین برنامه، بهتر از بی برنامگی در نظام آموزش کشور است. سرتاسر این مصوبه را که گشتیم خبری از پیوست اجرایی در آن نبود و همانطور که اشاره شد عملا اجرا و صلاحدید اجرای این طرح به نهادهای دیگر واگذار شده آن هم بدون هیچ نظارتی.

به طور مثال در تصمیم عجیبی، مبنی بر ادغام دانشگاه صنعتی بیرجند با 90 هیئت علمی و حجم بسیار بالای فعالیت های منطقه ای با دانشگاه بیرجند بود؛ اتفاقی که حتی واکنش روح الله ایزدخواه؛ نماینده مردم تهران، ری و شمیرانات را در پی داشت.

وی در مصاحبه با خبرنگاران گفت که باید دید راهکار شورای عالی انقلاب فرهنگی برای نظارت بر اجرای این طرح چیست. اجرای این طرح بدون هیچ پشتوانه منطقی و صرفا به صورت ابلاغ از بالا به پایین است و در واقع هیچ تلاشی برای اقناع بخش های آموزشی وجود ندارد. نماینده مجلس شورای اسلامی افزود که ما الان حدود یک هفته است که بر روی این طرح مشغول کار هستیم و دقیق نمی توانیم صحبت کنیم ولی باید دید که آیا معیار ها در اجرای این طرح سلیقه ای است یا فرایند روشن و معینی برای آن وجود دارد.

نماینده مجلس گفت: باید دید معیار ها در اجرای طرح آمایش آموزش عالی سلیقه ای است یا فرایند روشن و معینی برای آن وجود دارد.

ایزدخواه این خبر را هم داد که به همراه جمعی از نمایندگان تذکری به وزارت علوم داده شده است و همچنین در هفته های آینده از طریق کمیسیون آموزش مجلش شورای اسلامی پیگیر اجرای این طرح باشند.

به همین دلیل سوزنچی یکی دیگر از اعضای شورای انقلاب فرهنگی در گفتگویی گفت: این طرح سال های پیش به تصویب شورای انقلاب فرهنگی درآمده و امروز من خیلی نمی توانم درباره آن صحبت کنم. وی در ادامه گفت: از شرایط اجرای این طرح بی اطلاع هستم و اگر در شناسایی دانشگاه های ادغام شده نکته ای وجود دارد آن تماما به وزارت علوم ارتباط دارد، چون بحث شناسایی و اجرای این بخش از طرح آمایش آموزش عالی به این وزارتخانه محول شده است. وی در پاسخ این سوال که آیا بر عملکرد این وزارتخانه در اجرای این طرح نظارتی وجود دارد یا نه گفت: این وزارتخانه کار های خود را با ما هماهنگ نمی کند و ما نظارتی بر آن نداریم.

کاملا روشن است، طرحی که از تصویب آن بیش از 6 سال است که می گذرد و همچنین هیچ پیوست نظارتی واجرایی در آن وجود ندارد، در اجرا هم با تاخیر و هم با مسائل فراوان روبرو خواهد شد. این طرح واقعا دست بر روی اساسی ترین مسائل کشور گذاشته و نیازمند رصد و بازخوانی جدی است. باید در این طرح مراحل اجرایی و نظارتی به طور دقیق کارشناسی و البته شفاف توضیح داده شود.